شیوه مقابله با ریسک در بازار

✓ تحلیل بازار
✓ روانشناسی معامله گر
✓ مدیریت سرمایه

تشریح انواع ریسک های موجود در بورس

سرمایه گذاران همواره با انواع ریسک در بازار بورس مواجه هستند که در این به ان خواهیم پرداخت.ساده ترین تعریفی که از ریسک میتوان ارائه داد این است که ((یک سرمایه گذار احتمال دارد بخشی یا همه سرمایه خود را از دست بدهد )) نترسید اگر انواع ریسک رابشناسد و برای روبرو شدن با ان برنامه ریزی کنید. آسیبی به شما شیوه مقابله با ریسک در بازار نخواهد رساند.ابتدا لازم است قدیمی ترین رابطه ای را که در دنیای سرمایه گذاری وجود دارد به شما شیوه مقابله با ریسک در بازار معرفی کنم. بله رابطه ریسک و بازده.

رابطه ریسک و بازده بیان میکند که اگر بخواهید بازده بالتری به دست اورید باید ریسک بیشتری را هم تحمل کنید و اکر نمی خواهید پس بازدهی سرمایه گذاری شما هم زیاد نخواهد بود.

یک مثال از دنیای واقعی موضوع را روشن تر میکند.یکی از دوستانم مبلغی پس انداز داشت که می خواست جایی سرمایه گذاری کند.وقتی از نرخ بهر سپرده ای بانکی مطلع شد با تعجب به من گفت((اینکه حتی از نرخ تورم هم کمتر است می خواهم پولم را جایی سرمایه گذارم کنم که سود بیشتری داشته باشد.)) پرسیدم چرا در بازار بورس سرمایه گذاری نمیکنی؟ و جواب داد : (( بورس؟ مگر دیوانه شیوه مقابله با ریسک در بازار شدم ؟ سرمایه گذاری در سهام خیلی ریسکی است )) خب . اگر نمیخواهید ریسک بیشتری تحمل کنید پس اعتراضی هم به نرخ سود سپرده های بانکی نداشته باشید ریسک از هر نوعی که باشد بر سرمایه بر سرمایه شما اثر میگذارد خواه پولتان در بانک باشد خواه در بورس یا حتی زیر بالش شما پنهان شده باشد بازهم از گزند ریسک در امان نخواهد بود. ریسک اتش سوزی منزل یا دزدیده شدن پواتان را در نظر بگیرید!

به همین دلیل فهمیدن ریسک پیش از سرمایه گذاری بسیار مهم است.درزیر انواع ریسک در بازار بورس را به طور مختصر معرفی میکنم.

1.ریسک مالی

فرض کنید شما در سهام شرکت الی بالی سرمایه گذاری کرده اید و سهام ان را در قیمت 370 تومان خریده اید. حال بعد از مدتی شرکت الی بالی با مشکلاتی در فرایند تولید و فروش روبرو میشود و نمی تواند محصولات خود را بفروشد و تعهدات خود را عملی کند و لذا با جدی تر شدن مشکلات شرکت اعلام ورشکستگی میکند. حالا شما صاحب سهام یک شرکت ورشکسته هستید که سهامتان در بازار هیچ ارزشی ندارد.به چنین ریسکی که همواره در بازار بورس سرمایه گذاران را تهید می کند ریسک مالی گفته می شود.

راه حل در امان ماندن از ریسک چیست؟ شیوه مقابله با ریسک در بازار برای اینکه ریسک مالی سرمایه گذاری خود را کاهش دهید لازم است از خرید سهام اطلاعات کافی در مورد ان جمع اوری کنید و این اطلاعات را تجزیه و تحلیل کنید (نگران نباشید ما در مدیر مالی به شما کمک خواهیم کرد ) توجه داشته باشید یک تحقیق کامل تا حدودی برنامه ریزی و کمی شم مالی تا حد زیادی ریسک مالی را کاهش می دهد.

2.ریسک نرخ بهره

وقتی تاریخچه ابن ریسک را در بازار های شیوه مقابله با ریسک در بازار جهانی بررسی می کنیم میبینیم که ریسک نرخ بهره در بیشتر موارد ائراق بهادار با درامد ثابت را تحت تاثیر قرار میدهد اما با توجه به ربوی بودن ان به شکل معموا و جهانی اش در اقتصاد ما تعریف نمیشود اما می توان نرخ ببهر بانکی را به عنوان نرخ بهره عمومی در نظر گرفت. حالا فرض کنید هفته گذشته در اوراق مشارکت دولتی با نرخ علی الحساب 21درصد سرمایه گذاری کردید در ان روز نرخ سپرده های بانکی بلند مدت 18 درصد بود بنابر این سرمایه گذاری در اوراق مشارکت دولتی بازده بالتری داشت. حالا اگر دولت به بانک ها اجازه دهد که نرخ سپرده هایشان را تا حداکثر 25 درصد افزایش دهند چه اتفاقی می افتد؟ اوراق مشارکتی که شما پیش از این خریده اید ارزش خود را تا حد زیادی از دست خواهد داد! این تنها اثر مخرب ریسک نرخ بهره نیست . افزایش نرخ بهره باعث میشود نرخ وام دهی بانک ها هم افزایش یابد و در نتیجه هزینه تامین مالی شرکت های بورسی بیشتر شود. افزایش هزینه های مربوط به تامین مالی شرکت ها ممکن است بر تولید و فروش انها تاثیر بگذارد و شرکت ها با مشکلاتی روبرو شوند . همین طور افزایش نرخ بهره بانکی باعث خروج سرمایه از بازار بورس به سمت بانک ها و کاهش نفدینگی بازار بورس می شود که رکود در بازار بورس را به همراه خواهد داشت.

برای مقابله با این ریسک همواره نیم نگاهی به جریانات کلی اقتصاد و همین طور قوانین و مقررات بانک مرکزی داشته باشید پس انداز خود را فقط در یک نوع دارایی سرمایه گذاری نکنید. بهتر است ان را در منابع مختلف نظیر سپرده هاب بانکی اوراق مشارکت و سهام بورسی سرمایه گذاری کنید.

3.ریسک بازار

بازار بورس از جندین هزار نفر سرمایه گذار تشکیل شده که رئزانه خرید و فروش میکنند براین تصمیم گیری این سرمایه گذاران است که مشخص میکند قیمت این سهم افزایش یابد یا کاهش . یک سهم هر چقدر هم که خوب باشد در صورتی که اغلب سرمایه گذاران تصمیم به فروش ان بگیرند با مازاد عرضه و کمبود تقاضا روبرو خواهد شد و در نتیجه قیمت ان کاهش میابد . برعکس سهمی که تقاضای بیش از اندازه برای ان باشد به دلیل کمبود عرضه قیمتش افزایش میابد. نوسانات قیمت سهاام در بازار ریسک بازار را برای سرمایه گذاران به وجود می اورد.

باید توجه داشت که بازار بورس ماهیتا نوسان پذیر است بنابراین اگر پیش از خرید خود با دقت تحقیق کرده اید و از خرید خود مطمین هستید فریب نوسانات روزانه و کوتاه مدت را نخورید . بلند مدت فکر کنید.

4.ریسک تورم

امروز شما ده هزار تومان چه می توانید بخرید؟ پنج سال قبل چه؟ بیست سال قبل چطور؟ به این میگویند ریسک تورم!

پول خود را یکجا راکد نگه ندارید در جایی سرمایه گذاری کنید که بازده ان بیشتر از نرخ تورم باشد . همین!

5.ریسک سیاسی یا ریسک دولتی

اگر شرکت ها را ماهی فرض کنیم دولت و سیاست های ان مانند برکه میمانند که ماهی ها در ان شنا میکنند؟

ایا ماهی ها در برکه ای که اب ان الوده است زنده میمانند؟ مسلما خیر قوانین و سیاست های دولت هم میتواند اثرات غیر قابل جبرانی بر برخی شرکت ها داشته باشد . اگر سهامدار شرکتی هستید که تحت تاثیر قوانین دولتی است بیشتر مراقب باشید ممکن است یک شیه سرمایه خود را از دست بدهید.

6. ریسک شخصی

منشا ریسک های سرمایه گذاری همیشه بازار و عوامل اقتصادی نیست. گاهی سرمایه گذاران خودشان سرمایه خود را دچار خطر میکنند. فرض کنید شما 5 میلیون تومان در سهامی سرمایه گذاری کرده اید حالا قیمت سهام تحت تاثیر عوامل مقطعی کاهش یافته و ارزش سرمایه گذاری شما به 4 میلیون تومان رسیده است. علی رغم اینکه شما با هدف بلندمدت در این سهام سرمایه گذاری کرده اید اما ناگهان رخدادی پیش می اید که شما به پول سرمایه گذاری شده احتیاج پیدا می کنید پس مجبوربد سهام خود را با زیان بفروشید . این نوع خطر ریسک شخصی نام دارد.

7.ریسک احساسی

منطق و انضباط در سرمایه گذاری از اصول اولیه ورود به بازار بورس است اما همه ما انسان هستیم و گاهی مغلوب احسساسمان میشویم. نتیجه اینکه ضرر میکنیم! یاد بگیرید حریص نباشید بخاطر ترس از زیان دست از سرمایه گذاری نکشید و عاشق سهامتان نشوید و به موقع ان را بفروشید.

نکته نهایی اینکه اجازه ندهید ریسک سرمایه گذاری شما را بترساند چرا که زندگی کردن همراه با ریسک و خطر است مطمئن باشید که همه انواع ریسک را یاد گرفته اید و سعی کنید دانشتان را در مورد انواع ریسک در بازار بورس سرمایه گذاری بیشتر کنید و اثرات انها بر اهداف مالی و سرمایه گذاری خود مدیریت کنید.

مدیریت ریسک بازار در مؤسسات مالی و بانک‌ها

ریسک بازار اجتناب ناپذیر اما قابل مدیریت است. ریسک بازار زمانی اتفاق می‌افتد که رخدادی پیش‌بینی نشده مانند نوسانات در نرخ ارز یا نوسانات قیمت دارایی‌ها و کالاهای معامله شده منجر به تغییر ارزش ابزار مالی در اختیار شرکت می‌شود. اما پیش‌بینی ریسک بازار آسان نیست. داده‌های قابل اطمینان مورد نیاز برای اندازه‌گیری ریسک بازار همیشه در دسترس نیست. ارزش بالقوه‌ی دارایی‌های غیرنقد می‌تواند بر اثر انواع مختلف ریسک بازار تحت تأثیر قرار گیرد. اتفاقی که در وهله‌ی اول ریسک اعتباری شناخته می‌شود نیز ممکن است به دنیای ریسک بازار وارد شود. به عنوان مثال، بانک پس از اعطای وام با وثیقه به یک مشتری با ریسک اعتباری مواجه می‌شود. با این حال، زمانی‌که قیمت املاک شروع به حرکت کرد، این موضوع وارد قلمروی ریسک بازار می‌شود.

بانک‌ها می‌کوشند تا بوسیله‌ی ایجاد ذخایر و محدودیت‌ها از اثر ریسک بکاهند. ریسک بازار در دفتر معامله ثبت می‌شود. بانک‌ها همچنین تمایل دارند تا ذخایر خود را برای ریسک اعتباری جهت فراهم کردن پوشش برای ریسک بازاری پنهان متورم نمایند.

علاوه بر این، بسیار دشوار است تا بین نقطه‌ی شروع و پایان ریسک بازار و ریسک عملیاتی مرزبندی نمود. طبقه‌بندی ریسک‌ها در دسته‌های مرتب و مدیریت آن‌ها صحیح نیست. ریسک‌هایی که یک سازمان با آن‌ها روبرو می‌شود بیشتر شبیه به دومینو هستند. بخش رهن املاک تحت تأثیر بالا و پایین رفتن قیمت در بازار مسکن است. به طور مشابه، مستمری بازنشستگان تحت تأثیر افزایش و کاهش در بازار سهامی است که صندوق‌های بازنشستگی در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. ریسک بایستی پیش از شناسایی انواع آن و مدیریت، به طور جامع درک شود.

فرآیند مدیریت ریسک

اداره‌ی مدیریت ریسک در بانک‌ها کار خود را بوسیله‌ی شناسایی، ارزیابی، نظارت و کنترل یا کاهش ریسک انجام می‌دهند. البته که این فرآیند هم برای مؤسسات مالی و هم غیرمالی و برای تمام ریسک صادق است.

شناسایی: ریسک بازار بدون اطلاع قبلی می‌آید. تشخیص و شناسایی یک ریسک قریب‌الوقوع به خودی خود کار دشواری است. این ممکن است بدلیل شناخت بیش از حد از ریسک یا عدم شناخت آن باشد. گاهی اوقات، با اینکه شناخت از ریسک در حد قابل قبولی است، اما به طور کامل آماده‌ی اندازه‌ی ریسک بازاری که منجر به مشکل می‌شود نیست. صندوق‌های حفظ ارزش به دلیل عوامل مختلفی نمی‌توانند تعهدات خود را شیوه مقابله با ریسک در بازار اجرا کنند. بحران مالی آسیای شرقی، خروج بانک سولومون برادرز از بازار، نکول اوراق روسی به دلیل بحران مالی روسیه و ترسی که منجر به فروش اوراق روسی و ژاپنی نمود باعث ضرر 85/1 میلیارد دلاری صندوق مدیریت بلندمدت سرمایه (LTCM) گردید.

ارزیابی: یک شرکت باید انباری از ابزارهای ارزیابی ریسک داشته باشد. ریسک به معنی زیان بالقوه‌ی آینده است. داده‌های تاریخی، تحلیل سناریو و استراتژی‌های مختلف برای پارامترهای مشخص می‌تواند در ارزیابی ریسک بازار کمک کند. براساس همین ارزیابی‌ها، ذخایر بزرگ سرمایه توسط کمیته‌ی بازل پیشنهاد شده است. با این حال، بسیار مهم است که هر بانک ریسک خود را براساس سبد دارایی خود ارزیابی و بر آن نظارت نماید.

نظارت: نظارت بر تمام ریسک‌هایی که بانک در معرض آن قرار دارد بسیار مهم است. تهدیداتی که بانک در معرض شیوه مقابله با ریسک در بازار آنهاست بایستی تحت نظر باشند و ریسک‌ها نیز باید به طور دوره‌ای ارزیابی شوند. ریسک بازار، نتیجه‌ی تغییر مداوم عوامل جهانی است. بنابراین، استراتژی‌ها نیز بایستی دوره‌ای بازبینی شوند.

کاهش ریسک: هدف از این مرحله درک تمام جوانبی است که در معرض ریسک قرار دارد. شرکت‌ها باید راهی بیابند تا به یک موازنه در بازده‌ی ریسک بهینه دست پیدا کنند. از این رو، مدیران خزانه نباید منتظر وقوع ریسک بازار شوند. بلکه، باید پیش از مواجه شدن با ریسک به تحقیق درباره‌ی علل ریسک بپردازند.

مدیریت مناسب، کلید مقابله با ریسک

یک مدیریت عالی بایستی از عملکرد مدیریت ریسک بازار حمایت نماید. سیاست، استراتژی و اجرای مدیریت ریسک جامع و یکپارچه برای تمام سازمان‌ها شیوه مقابله با ریسک در بازار حیاتی است. حتی آن دسته از سازمان‌هایی که برای مواجه نشدن با ریسک از سر راه آن کنار می‌روند.